ZSOŚS.440.157.2018

Na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.) w związku z art. 57 ust. 1 lit. f i art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, ze zmianą ogłoszoną  w Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie skargi Pana R. M. (adres do doręczeń: [...]), na nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych przez Prezesa Sądu Okręgowego w O. (adres: ul. [...]) polegające na udostępnieniu danych osobowych na stronie internetowej Sądu Okręgowego w O., 

odmawiam uwzględnienia wniosku

Uzasadnienie

Do Urzędu Ochrony Danych Osobowych wpłynęła skarga Pana R. M., zwanego dalej „Skarżącym”, na nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych przez Prezesa Sądu Okręgowego w O. polegające na udostępnieniu danych osobowych w zakresie imienia i nazwiska w oświadczeniu zamieszczonym na stronie internetowej Sądu Okręgowego w O. Jednocześnie Skarżący w treści skargi zawarł wniosek o nakazanie Prezesowi Sądu Okręgowego w O. usunięcia danych osobowych zamieszczonych na stronie internetowej ww. sądu.

W toku postępowania zainicjowanego skargą, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych uzyskał wyjaśnienia odnośnie okoliczności sprawy, zapoznał się z materiałem dowodowym i dokonał następujących ustaleń.

Skarżący będąc uczestnikiem programu publicystycznego emitowanego w telewizji publicznej, wypowiadał się na temat zachowań sędziów i urzędników Sądu Okręgowego w O. W odpowiedzi na zarzuty pojawiające się w wypowiedziach Skarżącego, Prezes Sądu Okręgowego w O. na stronie internetowej sądu pod adresem „[...]” umieścił oświadczenie, w którym zaprzeczył wszelkim twierdzeniom Skarżącego wskazując przy tym jego imię i nazwisko. Następnie Skarżący [...] października 2018 r. na adres mailowy biura obsługi interesantów Sądu Okręgowego w O. wysłał wniosek kierowany do Prezesa tegoż sądu o zaprzestanie naruszeń prawa oraz usunięcia jego zdaniem kłamliwych informacji zamieszczonych na witrynie internetowej ww. sądu. Dalej wobec braku odpowiedzi ze strony Prezesa Sądu Okręgowego w O. Skarżący zwrócił się do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w zakresie legalności przetwarzania danych osobowych zamieszczonych w oświadczeniu Prezesa Sądu Okręgowego w O.

Pismem z [...] stycznia 2019 r. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych poinformował Skarżącego oraz Prezesa Sądu Okręgowego w O. o wszczęciu postępowania w sprawie oraz zwrócił się do tegoż podmiotu o ustosunkowanie się do treści skargi oraz o złożenie pisemnych wyjaśnień, załączając kopię skargi.

W wyjaśnieniach złożonych przed Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Prezes Sądu Okręgowego w O. (zwany dalej: „Prezesem Sądu”) ustosunkowując się do treści skargi Pana R. M.wskazał, iż istotnie [...] marca 2018 r. na stronie internetowej sądu zamieszczono oświadczenie, które stanowiło odpowiedź na zarzuty, jakie Skarżący wystosował pod adresem sędziów oraz urzędników sądowych kierowanego przez niego Sądu.

Tytułem wyjaśnień Prezes Sądu podniósł także, że istotnie na skrzynkę mailową biura obsługi interesantów sądu wpłynął wniosek Skarżącego żądającego zaprzestania „naruszeń prawa” oraz „usunięcia kłamliwych informacji”, które w jego ocenie naruszają jego dobre imię. Jak wyjaśnił Prezes Sądu, Skarżący nie sprecyzował do jakich konkretnych naruszeń w zakresie danych osobowych miało dojść. Dodał zarazem, iż odnosząc się w swoim oświadczeniu do zarzutów Pana R. M. nie dopuścił się szkalowania jego osoby. Nadto podniósł, że Skarżący w rzeczonym wniosku nie domagał się wprost usunięcia jego danych osobowych, a jedynie „kłamliwych informacji” na jego temat. W dalszej części wyjaśnień Prezes Sądu wskazał, iż przesłana wiadomość mailowa zawierała tylko podstawowe dane Skarżącego. Jako podstawę przetwarzania danych osobowych podano art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2019 poz. 52 ze zm.) oraz art. 4 i art. 6 ust. 1 lit. c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Jednocześnie Prezes Sądu podkreślił, iż wypowiedzi Skarżącego padły podczas emisji  programu telewizyjnego, w którym ten ujawnił swe dane osobowe tj. imię i nazwisko. Z kolei waga zarzutów kierowanych wobec sędziów i pracowników administracji sądu nie mogła pozostać bez reakcji kierownictwa tegoż sądu. W związku z czym Prezes Sądu posłużył się danymi Skarżącego ujawnionymi w programie telewizyjnym, który w jego ocenie podejmując się debaty publicznej, zgodził się na publikację swoich danych osobowych. Konkludując Prezes Sądu wyraził przekonanie, iż postawa zaprezentowana przez Skarżącego nie może stanowić podstawy do stwierdzenia, iż doszło do nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych.      

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych poinformował Skarżącego oraz Prezesa Sądu pismami z [...] kwietnia 2019 r. o przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, w wyniku którego został zgromadzony materiał dowodowy wystarczający do wydania decyzji administracyjnej oraz o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań zgodnie z treścią art. 10 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, w terminie 7 dni od dnia otrzymania ww. pism.

W tym stanie faktycznym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zważył, co następuje.

W niniejszej sprawie Skarżący przedmiotem swojej skargi uczynił zarzut nieuprawnionego przetwarzania danych osobowych przez Prezesa Sądu Okręgowego w O. Wobec tego Skarżący domagał się usunięcia jego danych zamieszczonych w oświadczeniu widniejącym na stronie internetowej sądu.

Na wstępie podkreślenia wymaga, iż Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydając decyzję administracyjną, zobowiązany jest do rozstrzygania sprawy w oparciu o stan faktyczny istniejący w chwili wydania tej decyzji. Jak podnosi się w doktrynie „organ administracji publicznej ocenia stan faktyczny sprawy według chwili wydania decyzji administracyjnej. Reguła ta odnosi się także do oceny stanu prawnego sprawy, co oznacza, że organ administracji publicznej wydaje decyzję administracyjną na podstawie przepisów prawa obowiązujących w chwili jej wydania (…). Rozstrzyganie w postępowaniu administracyjnym polega na zastosowaniu obowiązującego prawa do ustalonego stanu faktycznego sprawy administracyjnej. W ten sposób organ administracji publicznej realizuje cel postępowania administracyjnego, jakim jest urzeczywistnienie obowiązującej normy prawnej w zakresie stosunków administracyjno-prawnych, gdy stosunki te tego wymagają” (Komentarz do ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego M. Jaśkowska, A. Wróbel, Lex., el/2012). Jednocześnie niniejszy organ podziela stanowisko wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 listopada 2013 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I OPS 6/1, w którym ww. Sąd wskazał „W postępowaniu administracyjnym, regulowanym przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, zasadą jest, że organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, która rozstrzyga sprawę co do jej istoty, według stanu prawnego i faktycznego na dzień wydania decyzji”.

W obowiązującym od 25 maja 2018 roku Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych (Dz.U.UE.L.2016.119.1 ze zmianą ogłoszoną w Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2, dalej jako: „RODO”) ustanowiono przepisy o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz przepisy o swobodnym przepływie danych osobowych (art. 1 ust. 1).

W toku postępowania Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych ustalił, iż Skarżący brał udział w programie publicystycznym emitowanym w telewizji, jak również wysłał wiadomości e-mail z [...] października 2018 r.  przesłaną na adres poczty elektronicznej Sądu. Z motywu 42 preambuły RODO wynika, że świadome wyrażenie zgody na przetwarzanie danych ma miejsce, gdy podmiot danych zna co najmniej tożsamość administratora. Natomiast definicję zgody określa art. 4 pkt 11 RODO, w myśl którego to przepisu, zgoda oznacza dobrowolne, konkretne, świadome i jednoznaczne okazanie woli, którym osoba, której dane dotyczą w formie oświadczenia woli lub wyraźnego działania potwierdzającego, przyzwala na przetwarzanie dotyczących jej danych osobowych. Wymóg dobrowolności oznacza swobodę wyrażania zgody, brak przymusu i możliwość odmowy jej wyrażenia. Stąd też zgoda nie może być wymuszona, a osoba, której dane dotyczą powinna mieć możliwość wyboru w podjęciu decyzji o jej wyrażeniu. Kolejny kwalifikator tj. konkretność oznacza, że treść oświadczenia powinna odpowiadać zakresowi oraz celowi zgody na przetwarzanie danych. Natomiast użyta ww. przepisie świadomość sprowadza się do tego, iż osoba, która składa owe oświadczenie musi mieć całkowite przekonanie o tym jakie konsekwencje dla przetwarzania jej danych będzie ono wywoływać. Wymóg, aby oświadczenie o zgodzie było „jednoznaczne” oznacza, iż nie może budzić wątpliwości jaki zamiar przyświeca osobie, która takie oświadczenie składa. Na marginesie zauważyć należy, iż RODO nie wymaga, aby zgoda danego podmiotu była wyrażona w określonej formie prawnej. Wynika stąd zatem, iż zgoda może być wyrażona w formie pisemnej, elektronicznej bądź ustnej. Istotne jest, aby spełniała wszelkie omówione powyżej przesłanki (P. Fajgielski, Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych, Komentarz, Warszawa 2018, s.127-130).

Odnosząc powyższe rozważania do ustaleń przedmiotowej sprawy zauważyć należy, iż Skarżący uczestnicząc w programie telewizyjnym znał zakres i cele w jakim jego dane będą przetwarzane. Nadto znał tożsamość administratora danych tj. telewizję, w której nadawany był program z jego udziałem. Jednocześnie Skarżący zdawał sobie sprawę ze znaczenia wypowiadanych słów oraz liczył się z tym, że podmiot ten w celu podjęcia polemiki z twierdzeniami przezeń wypowiedzianymi odniesie się nie tylko do samej treści, ale również posłuży się jego danymi, które sam udostępnił w mediach. Nadto jak podniesiono powyżej Skarżący w wiadomości mailowej z [...] października 2018 r. świadomie, dobrowolnie w sposób konkretny i jednoznaczny przekazał dane identyfikacyjne Prezesowi Sądu. Nie sposób pominąć również tego, że Skarżący w wiadomości tej nie zastrzegł, iż nie wyraża zgody na przetwarzanie danych przez podmiot, do którego kierowana była owa wiadomość. W tym stanie rzeczy Prezes Sądu stał się dysponentem przekazanych danych, co w świetle obowiązujących przepisów legitymizowało ów podmiot do przetwarzania danych Skarżącego.

Przeprowadzona analiza zebranego materiału dowodowego dowodzi, że brak jest podstaw do formułowania zarzutu wobec Prezesa Sądu, jakoby ten w sposób nieuprawniony wszedł w posiadanie danych Skarżącego oraz przetwarzał je w sposób nieadekwatny do celu, w jakim były one pozyskane. Zauważyć także należy, iż przepisem uprawniającym administratorów danych  do przetwarzania zwykłych danych osób fizycznych (tj. imię i nazwisko), w tym ich udostępniania, jest art. 6 ust. 1 RODO, zgodnie z którym, przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy spełniona jest jedna z przesłanek wskazanych w tym przepisie. Katalog przesłanek wymienionych w tym przepisie jest zamknięty. Każda z przesłanek legalizujących proces przetwarzania danych osobowych ma charakter autonomiczny i niezależny. Oznacza to, że przesłanki te są równoprawne, a wobec tego spełnienie co najmniej jednej z nich stanowi o zgodnym z prawem przetwarzaniu danych osobowych. W konsekwencji zgoda osoby, której dane dotyczą nie jest jedyną podstawą przetwarzania danych osobowych, bowiem proces przetwarzania danych będzie zgodny również wówczas, gdy administrator danych wykaże spełnienie innej z niżej wymienionych przesłanek. Niezależnie od wyrażenia zgody osoby, której dane dotyczą (art. 6 ust. 1 lit. a RODO) przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne między innymi wtedy, gdy jest to niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora (art. 6 ust. 1 lit. f RODO). Mając na uwadze w szczególności przesłankę dotyczącą interesu prawnego administratora podkreślić należy, że ma to być interes prawnie usprawiedliwiony, a zatem taki, który znajduje oparcie w konkretnych przepisach prawa unijnego lub prawa krajowego, który ustanawia ciążący na administratorze danych obowiązek prawny, do wypełnienia którego niezbędne będzie przetwarzanie danych. W polskim porządku prawnym obowiązek może wynikać z konstytucji, umów międzynarodowych lub ustaw. Uwzględniając okoliczności niniejszej sprawy przepisami, które umożliwiały Prezesowi Sądu określone zachowanie jest art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2011 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, z którego wynika, iż „Prezes Sądu kieruje sądem i reprezentuje sąd na zewnątrz, z wyjątkiem spraw należących do kompetencji dyrektora sądu”. Z kolei z § 1 pkt 3 art. 22 cytowanej ustawy wynika nadto, iż Prezes Sądu pełni również inne czynności przewidziane w ustawie oraz przepisach odrębnych. Jednocześnie dopełnieniem powyższych regulacji jest § 30 ust. 1 pkt 10 i 15 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. poz. 1141), z brzmienia którego wynika, iż wykonując czynności w zakresie działalności administracyjnej sądu Prezes w szczególności jest administratorem danych osobowych zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych, a także podejmuje czynności w sprawach bieżących, związane ze sprawnym funkcjonowaniem sądu w zakresie swoich kompetencji. W analizowanym przypadku ujawnienie skonkretyzowanych danych osobowych (dane identyfikacyjne) nastąpiło podczas publicznego wystąpienia Skarżącego w programie telewizyjnym oraz wiadomości e-mail. Uwzględniając treść cytowanych powyżej przepisów należy dojść do przekonania, iż Prezes Sądu pełniąc zwierzchnią funkcję w sądzie w ramach powierzonych mu kompetencji, posiadał prawnie uzasadniony interes do przetwarzania danych Skarżącego. Skarżący w czasie swojego wystąpienia w programie telewizyjnym wyartykułował szereg zarzutów pod adresem konkretnych podmiotów stanowiących kadrę orzeczniczą oraz administracyjną sądu. Z kolei Prezes Sądu jako podmiot reprezentujący tę instytucję na zewnątrz był uprawniony odnieść się do treści wymawianych publicznie zarzutów, w tym personalnie do osoby je formułujących. Odnosząc się zaś do samej treści oświadczenia zamieszczonego na stronie internetowej Sądu Okręgowego w O. zauważyć trzeba, iż Prezes Sądu nie posłużył się innymi danymi Skarżącego aniżeli imię i nazwisko. Prezes Sądu ujawnił dane, które udostępnił sam Skarżący, ale tylko w takim zakresie, który był niezbędny do ustosunkowania się do zarzutów dotyczących działalności Sądu. Tym samym za bezpodstawny uznać należy zarzut o braku legalności tego działania z punktu widzenia przepisów rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych. Uzasadnia to zatem konkluzję, iż w analizowanym przypadku udostępnienie danych na stronie internetowej sądu dokonane zostało w zakresie niezbędnym dla wypełnienia prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora danych, w sposób niewykraczający poza ten cel i z zachowaniem zasady minimalizacji danych (art. 5 ust. 1 lit. c RODO). W związku z powyższym nie ma podstaw do wydania decyzji administracyjnej nakazującej usunięcie danych osobowych Skarżącego ze strony internetowej Sądu Okręgowego w O. W tej sytuacji nie można przypisać Prezesowi tego sądu naruszenia przepisów rozporządzenia ogólnego o ochronie danych osobowych w tym zakresie i nie jest uzasadnione wydanie przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych jakiegokolwiek z nakazów, o których mowa w art. 58 RODO.

Odnosząc się do pozostałych twierdzeń Skarżącego dotyczących kwestii prawnokarnych czy cywilnych roszczeń wobec Prezesa Sądu Okręgowego w O., Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych pragnie wyjaśnić, iż kwestie te pozostają poza zakresem kognicji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, albowiem wskazane sporne kwestie mogą być rozpatrywane wyłącznie w postępowaniu prowadzonym przez sąd powszechny. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nie jest natomiast właściwym organem do badania zaistnienia przesłanek o charakterze przestępczym w zachowaniu podmiotu, na którego złożona została skarga. Nie jest on bowiem organem kontrolującym ani nadzorującym prawidłowość stosowania prawa materialnego i procesowego w sprawach należących do właściwości innych organów, służb czy sądów, których orzeczenia podlegają ocenom w toku instancji, czy w inny sposób określony odpowiednimi procedurami (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z  2 marca 2001 r. sygn. akt II SA 401/00). Stąd też w niniejszym postępowaniu ocenie podlegała wyłącznie legalność przetwarzania danych osobowych Skarżącego przez kwestionowany w skardze podmiot.

W tym stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnął, jak w sentencji przedmiotowej decyzji.

Decyzja jest ostateczna. Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych (Dz. U. z  2018 r. poz. 1000 ze zm.) w związku z art. 13 § 2, art. 53 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.) od niniejszej decyzji stronie przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia stronie. Skargę wnosi się za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (adres: ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa). Wpis od skargi wynosi 200 zł. Strona ma prawo ubiegać się o prawo pomocy, w tym zwolnienie od kosztów sądowych.